Spirituele groei

Heb je je wel eens afgevraagd : wie ben ik ? Wie ben ik écht ?

Wat is je antwoord dan ? Ben je partner van, moeder van, zus of broer, dochter, werknemer, kunstenaar, avonturier, enz ? Dit zijn de rollen die je opneemt in je leven, dit is niet wie je bent.

Ben je je lichaam ? Wie zorgde het voorbij uur voor de werking van je klieren en het groeien van je haar ? Je zegt ‘mijn lichaam’. Maar is dat wie je bent ? Je bent de bezitter ervan, dus je bént het niet. Wie ben je dan wel ? Terwijl je dit leest, wie begrijpt de tekst en wordt er zich van bewust ?

Je geest of intellect ? En wat doet je intellect terwijl je in een diepe, droomloze slaapt bent ? Het intellect slaapt. En toch ben je je er ‘s morgens van bewust dat je lekker geslapen hebt. Je intellect was er niet maar jij wel.

Toen je als kind op de schoot van Sinterklaas zat, wie was je toen. En wanneer je nu geniet van een mooie zonsondergang, wie ben je dan ? De kracht die sinds je conceptie in je zit, zit nog steeds in je. Diezelfde kracht die jou doet groeien, is ook aanwezig in ieder zaadje dat uitgroeit tot een flinke boom. Er is dus iets groters dan wie of wat jij als ‘jezelf’ omschrijft. Het zoeken naar dat ‘grotere' is waar het bij spiritualiteit om draait.

In dit zoeken staan we niet alleen ; vele filosofen en wijzen gingen ons hierin voor. Eén van Aristoteles' belangrijkste metafysische inzichten is dat alles in de natuur door iets anders wordt bewogen of in gang wordt gezet, iets wat hij 'de onbewogen beweger' noemt. Spinoza ziet God als de totale natuur (universum) waarbuiten geen andere scheppende kracht bestaat. De natuurwetten zijn de oorzaak van alles ; de dingen zijn wat ze zijn. Als je dit inziet, ontstaat er volgens Spinoza ruimte voor blijheid en gelijkmoedigheid. Albert Einstein gelooft dat de religie van de toekomst een kosmische religie zal zijn. Naar zijn mening strookt het boeddhisme het meest met onze wetenschappelijke behoeften. Schopenhauer noemde op zijn beurt de Upanishaden en het boeddhisme als inspiratiebron voor zijn visie over de oerwil en het vergankelijke bestaan. Hij neemt een uitspraak uit de Vedas: “Tat tvam asi, Gij zijt Dat!” als uitgangspunt voor het leven. Dit betekent dat alle denkbare scheidingen en tegenstellingen niet bestaan. Alles is één (non-dualisme).

Hoewel hier termen als ‘God’ en ‘religie’ gebruikt worden, gaat het bij spirituele groei echt wel over jezelf. Niet over één of andere externe entiteit die het hier voor het zeggen heeft. Je geeft niets over aan iets buiten je. Het gaat volledig over joúw essentie.

Wanneer je jezelf als afgescheiden van de dingen om je heen ziet, wanneer je jezelf ziet als lichaam, geest of intellect, beperk je je ervaringswereld. Dat maakt je ongelukkig. Je opent je aandacht maar voor een deeltje van wie je in werkelijkheid bent.

Spiritueel groeien nodigt je uit om met een heldere blik in het leven te staan. Om je kleine ik-je met al zijn angsten, verlangens, jaloezieën, verhalen en zo meer te zien voor wat het is en een kleine verschuiving te maken in je aandachtsveld naar je ware zelf.


Je zoektocht naar jezelf kan verschillende vormen aannemen. Je kan jezelf zoeken via je persoonlijke ontwikkeling, vb. door een taal te leren of te leren pottenbakken of door in therapie te gaan. Deze zoektocht hoeft niet spiritueel gekleurd te zijn, zelfs al gebruik je hiervoor soms spirituele technieken zoals mindfulness, yoga of meditatie.

Je persoonlijke ontwikkeling stopt nooit. Er is een onuitputtelijke stroom dingen dat je nog kan leren en bereiken. Het is nooit (goed) genoeg, je streven blijft. Er is altijd die hunkering naar beter. “Als ik dit heb (bereikt), zal ik gelukkig zijn”.

Maar wanneer is het wel ooit (goed) genoeg ? Wanneer kan je tevreden zijn met wat ís ? Kan je ooit gelukkig zijn onafhankelijk van externe zaken of omstandigheden?


Op dit vraagstuk bieden vele wijzen ons een antwoord. Binnen het boeddhisme en hindoeïsme ligt geluk in wat ze ‘dharma' noemen. Dit betekent zoveel als weten wat jouw unieke talenten zijn en wat je missie is in dit leven ; het betekent je plicht doen en leven volgens bepaalde wetmatigheden. Door het volgen van bepaalde regels, kom je tot wijsheid en geluk.

De idee om ‘regels’ te moeten volgen, geeft je waarschijnlijk onmiddellijk een ongemakkelijk gevoel of een gevoel van inperking van je vrijheid. Toch geven deze richtlijnen je net de richting aan naar volledige vrijheid, naar vrij zijn van de invloed van alledaagse beslommeringen. Je stapt in een wereld veel ruimer dan jezelf, een wereld vol mogelijkheden, in een verbondenheid met alles om je heen.

Binnen de kwantumfysica wordt evidentie gevonden voor deze verbondenheid met alles om je heen. Alles wat we waarnemen bestaat uit trilling en is één of andere (vaste) vorm van energie. Energie, intentie of bewustzijn blijkt invloed te hebben op materie. Op die manier kunnen onze gedachten invloed hebben op ons fysieke lichaam. Binnen de kwantumfysica krijgen begrippen als tijd en ruimte een andere lading. Er lijkt dus vanuit de kwantumfysica een wetenschappelijke ondersteuning te komen voor traditioneel spirituele wijsheden.

Allemaal goed en wel, toch ? Maar hoe doe je dat nu ? Hoe begin je eraan, hoe hou je vol en hoe ervaar je uiteindelijk een blijvend gevoel van gelukzaligheid ?

Ik kan je een to-do-lijstje geven dat je één voor één kan afvinken, maar zo werkt het natuurlijk niet. Het vergt wel wat meer om onze wezenlijke essentie bewust te mogen ervaren, om de verbondenheid te mogen voelen met alles en iedereen. Het neemt tijd, het vraagt geduld, oefening en vooral toewijding. Het vraagt je te zijn wie je in wezen bent, eerlijk te zijn t.o.v. jezelf en anderen, verdraagzaam en liefdevol ; het vraagt dat je de werkelijkheid ziet zoals ze is en er flexibel mee om gaat.

Een kleine waarschuwing vind ik hier wel op zijn plaats. Geestelijk materialisme. Waak erover dat je je spirituele zoektocht niet omvormt tot parel aan de kroon van je ego. De verleiding is vaak groot om je nieuwe kennis of ervaring te zien als verworvenheden. ’Kijk eens wat ik kan, hoe ‘spiritueel’ ik ben, hoe verlicht ik ben’. Spiritueel groeien is een zeer intiem iets. Jij voelt het vanbinnen. Het behoeft geen pleidooi, geen overtuigen van anderen, geen opscheppen met. Het is een stille kracht en niemand hoeft het te weten. Als vanzelf zal je gedrag zich aanpassen en kan de buitenwereld opmerken dat je misschien anders in het leven staat dan voorheen. Je empathie wordt groter, je zorg en respect neemt toe.


Dus, wat kan je helpen ? Er zijn technieken zoals meditatie, yoga en mindfulness maar ook alle vormen van creativiteit, zolang je ze maar bewust uitvoert. Er zijn filosofische denkkaders die je vragen kunnen beantwoorden. En, er is een wereld waarin je kan oefenen, ervaren, verwonderd staan. De zon komt iedere dag voor je op, er zijn mensen om je heen die om je geven, bloemen tonen ongevraagd hun pracht...

Vele dingen kunnen jou op weg helpen en ondersteunen in dit proces. Ik wil ze zeer graag voor je benoemen en duiden maar jij zal uiteindelijk de weg zelf moeten gaan. Kennis en theorie alleen zal niet volstaan, ervaring wel. Denk eraan : een ons praktijk is meer waard dan een ton theorie.


In het nu zit de eeuwigheid vervat